Pergole, czyli zielone osłony przed słońcem
Fot. LEGI
Umiejętnie wkomponowane w przestrzeń ogrodu, mogą być głównym jego akcentem, przyciągającym wzrok atrakcyjną formą i barwą okrywających je roślin. Wymagają jednak solidnej konstrukcji i starannej pielęgnacji zdobiących je pnączy.
Zobacz także
V-TAC Poland Sp. z o.o. Idealny sposób na doświetlenie ogrodu przez cały rok – ledowe rozwiązania od V-TAC
Ogród to miejsce, w którym możemy cieszyć się świeżym powietrzem, relaksować się i spędzać czas na świeżym powietrzu. Niezależnie od pory roku, oświetlenie jest kluczowym elementem, który może uczynić...
Ogród to miejsce, w którym możemy cieszyć się świeżym powietrzem, relaksować się i spędzać czas na świeżym powietrzu. Niezależnie od pory roku, oświetlenie jest kluczowym elementem, który może uczynić nasz ogród jeszcze bardziej urokliwym. W ostatnich latach coraz większą popularność zdobywa oświetlenie ledowe, które nie tylko nadaje ogrodowi wyjątkowy urok, ale także ma wiele zalet, takich jak oszczędność energii i przyjazność dla środowiska.
Ardant Wady i zalety oświetlenia solarnego w ogrodzie? Za i przeciw
Dlaczego warto kupić lampy solarne do ogrodu? Udowodnimy, że to założenie jest prawdziwe.
Dlaczego warto kupić lampy solarne do ogrodu? Udowodnimy, że to założenie jest prawdziwe.
Hörmann Polska sp. z o.o. Przechowywanie w ogrodzie – praktyczne rozwiązania
Zastanawiasz się gdzie przechowywać narzędzia, meble ogrodowe czy rowery po zakończonym sezonie? Idealnym rozwiązaniem będzie domek ogrodowy. Zadbaj także o bezpieczne miejsce do składowania drewna kominkowego.
Zastanawiasz się gdzie przechowywać narzędzia, meble ogrodowe czy rowery po zakończonym sezonie? Idealnym rozwiązaniem będzie domek ogrodowy. Zadbaj także o bezpieczne miejsce do składowania drewna kominkowego.
Pergola może być usytuowana w różnych miejscach ogrodu. Najczęściej buduje się ją jako wolno stojący element architektoniczny, oddzielający różne części ogrodu. Pozwala też wyeksponować jakiś widok lub wejście do domu czy ścieżkę. Ustawiona zaś obok miejsca wypoczynku, w upalne dni osłoni przed słońcem.
Konstrukcja
Pergola jest stałą budowlą ogrodową. Dlatego też wymaga solidnego posadowienia i starannego wykonania. Ponieważ musi udźwignąć ciężar roślin, powinna być również stabilna i wytrzymała oraz odporna na podmuchy wiatru.
Zanim jednak przystąpimy do budowy pergoli, musimy bardzo starannie przemyśleć jej proporcje i kształt, uwzględniając funkcję, jaką ma pełnić, i obciążenie roślinami, które mają się po niej wspinać. Jeśli np. pergola ma tworzyć rodzaj zielonej bramy, powinna być na tyle szeroka i wysoka, aby można było swobodnie pod nią przechodzić również wtedy, gdy okryją ją rośliny. Najczęściej wysokość takiej pergoli wynosi 2,5-3,0 m. Jeśli zaś ma pozostać ażurową konstrukcją, osłaniającą taras czy kącik wypoczynkowy, może być nieco niższa.
Najczęściej stosowanym materiałem na konstrukcji pergoli jest drewno – belki, bale lub grube deski. Można wykonać z nich całą pergolę, tzn. pionowe słupy i poziome belki, lub też połączyć drewno z innym materiałem. Kombinacji jest tu wiele – np. pionowe elementy można wykonać z cegły, kamienia lub bloczków betonowych i przymocować do nich drewniane poprzeczki. Taka konstrukcja jest wskazana zwłaszcza wtedy, gdy pergola ma podtrzymywać dużą ilość roślin.
Niezależnie jednak od tego, z czego będą wykonane elementy pionowe, muszą być solidnie osadzone w gruncie. Słupy drewniane osadza się w dołkach głębokości 60-80 cm, obsypuje gruzem i zalewa cementem. Inny sposób to osadzenie w betonie metalowych listew i przykręcenie do nich drewnianych słupów. Zamocowane w ten sposób podpory nie będą miały kontaktu z gruntem i mniej będą narażone na korozję.
Konstrukcje z cegły lub bloczków betonowych muszą być posadowione na fundamentach, a przy dużych, ciężkich pergolach – dodatkowo zbrojone prętami metalowymi. Elementy metalowe służące do przytwierdzania poziomych belek powinny być wykonane ze stali nierdzewnej.
Jeśli drewno przycinamy sami, trzeba koniecznie zabezpieczyć je impregnatami. W wybierając gatunek drewna, warto pamiętać, że drewno drzew liściastych jest znacznie trwalsze i odpowiedniejsze na budowle ogrodowe niż gatunków iglastych.
Gotowe do montażu, już zaimpregnowane, elementy pergoli można kupić w sklepach z wyposażeniem ogrodu.
Rośliny
Do obsadzania pergoli stosuje rośliny pnące o szybkim wzroście. Mogą to być pnącza jednoroczne i wieloletnie. Przy czym te ostatnie po osiągnięciu pełnej dojrzałości szybciej zakryją konstrukcję pergoli niż rośliny jednoroczne, które potrzebują czasu, aby wspiąć się na jej szczyt.
Rośliny wieloletnie
Tradycyjną rośliną wykorzystywaną do pergoli są róże pnące (Rosa). Mają one długi okres kwitnienia. Już bowiem w maju ich pędy, osiągające długość nawet 6 m, pokrywają się kwiatami, które zdobią ogród aż do sierpnia. Odmian róż pnących jest bardzo dużo, podobnie jak kolorów ich kwiatów.
Róże lubią stanowiska słoneczne, w cieniu giną. Wymagają żyznej gleby i dobrze spulchnionej.
Niezwykle dekoracyjny jest też szybko rosnący wiciokrzew (Lonicera), który coraz częściej można spotkać w ogrodach. Pnącze to osiąga wysokość 3-6 m i wspina się po każdym rodzaju rusztowania. Lubi półcień i wilgotną glebę.
Duże, rurkowate kwiaty, rozwijające się latem, bywają zależnie od odmiany białe, żółte lub czerwone. Jesienią przekształcają się w czerwone lub czarne jagody, trujące dla ludzi, lecz chętnie zjadane przez ptaki.
Jeszcze wyżej niż wiciokrzew potrafi wspiąć się kokornak wielkolistny (Aristolochia macrophylla), bo na wysokość 6-10 m. Ma bardzo gęste ulistnienie i może tworzyć prawie wodoszczelny dach nad pergolą. Kwitnie w czerwcu lub lipcu, ale jego kwiaty długości 3 cm są mało widoczne spod gęstwiny liści.Kokornak dobrze rośnie w półcieniu lub w miejscach zacienionych, na glebie żyznej i wilgotnej. W czasie suszy trzeba go obficie podlewać, a w pierwszych latach potrzebuje pomocy we wspinaniu się w górę.
W naszych ogrodach często też gości powojnik (Clematis). W zależności od gatunku powojniki osiągają 2-10 m wysokości. Owijają się na podporach ogonkami liściowymi. Na przygotowanych dla nich konstrukcjach należy zatem rozciągnąć dodatkowo sznurki lub druty.
Zależnie od odmiany powojniki kwitną przez kilka tygodni, między majem a sierpniem. Istnieją odmiany o kwiatach białych, różowych, żółtych i liliowych. Powojniki potrzebują cienia u podstawy i dużo słońca w górnej części. Dlatego przed powojnikiem dobrze jest posadzić od strony słonecznej niskie byliny lub krzewy, które będą zacieniać dolną część rośliny. Odpowiada im ziemia zawierająca nieco wapnia i dużo próchnicy, a przy tym wilgotna i łatwo przepuszczalna.
Do niezwykle szybko rosnących pnączy należy rdest (Fallopia auberti), którego pędy w krótkim czasie osiągają długość 10-15 m. Białe, unoszące się nad liśćmi kwiaty roztaczają miły zapach od lipca aż do późnej jesieni. Rdest nie ma specjalnych wymagań, rośnie dobrze w słońcu i w cieniu, gdzie jednak jego kwitnienie jest mniej obfite.
Winobluszcz (Parthenocissus) również nadaje się do obsadzania pergoli. Może on piąć się w górę nawet do 15 m. Winobluszcz nie ma szczególnych wymagań co do gleby. Dobrze rośnie również w cieniu, ale jego liście jesienią ładniej się przebarwiają, gdy rośnie w miejscach nasłonecznionych.
Również pospolity bluszcz (Hedera) może być ozdobą pergoli, tym cenniejszą, że zieloną również w zimie. Rozrasta się niezwykle szybko, tworząc szczelne pokrycie. Niektóre jego odmiany mogą się wspiąć na wysokość 30 m.
Bluszcz nie ma żadnych wymagań glebowych, dobrze znosi stanowisko zacienione.
Jedną z najbardziej urokliwych pnączy jest glicynia (Wisteria), która rzadko pojawia się w naszych ogrodach. Jej długie pędy ozdabiają wspaniałe, niebieskofioletowe kwiaty, zebrane w luźno zwisające grona. Kwitnie od maja do lipca. Glicynia lubi stanowisko słoneczne i glebę o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym, średnio wilgotną.
Rośliny jednoroczne
Do szczególnie urokliwych należy kobea pnąca (Cobea scandens). Dorasta ona do wysokości 3-6 m, wspinając się po wszystkim, nawet po szorstkim murze. Nasiona wysiewa się do inspektu lub pojemników z ziemią, a w końcu maja rozsadę sadzi się do gruntu. Od lipca do późnej jesieni pnącze to obsypane jest ciągle nowymi, dużymi, fioletowymi kwiatami.Wymaga nasłonecznionego stanowiska w ogrodzie, przepuszczalnej, żyznej gleby i częstego nawożenia.
Do 2 m wysokości wyrasta groszek pachnący (Lathyrus odoratus). Do wspinaczki potrzebuje jednak rusztowania z listewek o gęsto rozmieszczonych poprzeczkach. Stanowi raczej ozdobę niż zasłonę przed ciekawskimi. Wysiewać się go można wprost do gruntu od maja. Odpowiada mu żyzna gleba i ciepłe, nasłonecznione stanowisko.
Szybko rosnącym jednorocznym pnączem jest również fasola wielkokwiatowa (Phaseolus coccineus), która potrafi wspiąć się po podporach, sznurach lub rusztowaniach z listewek do wysokości 4 m. Kwitnie od czerwca do września, a jej kwiaty są czerwone, białe lub biało-czerwone, zależnie od odmiany. Owoce fasoli wielkokwiatowej są jadalne, a młode strąki można przyrządzać jak fasolkę szparagową. Od połowy maja można ją wysiewać wprost do gruntu. Lubi stanowisko w słońcu lub półcieniu oraz wilgotną, żyzną glebę.
Pędy nasturcji większej (Tropaeolum majus) osiągają długość 2-4 m. Na początku wzrostu rośliny muszą być delikatnie mocowane do konstrukcji. W pierwszym roku nasiona wysiewa się wprost do gruntu na początku maja. Jesienią nasturcja rozsiewa się sama wokół swego stanowiska. Kwitnie od czerwca i do pierwszych mrozów. Spotyka się odmiany o kwiatach żółtych, pomarańczowych, różowych i w wielu odcieniach czerwieni.
Odpowiada jej każda dobra gleba ogrodowa. Najlepsze jest dla niej stanowisko nasłonecznione, choć rośnie również w półcieniu.
To tylko niektóre rośliny, które mogą ozdobić pergolę. Do tego zestawu można by jeszcze dodać wiele dekoracyjnych pnączy takich, jak na przykład aktinidia chińska, milin amerykański czy winorośl pachnąca. Ich dobór – podobnie jak kształt pergoli – zależy od miejsca jej usytuowania, funkcji, jaką ma ona pełnić, i charakteru całego ogrodu.
