Rekuperacja dla początkujących – co warto o niej wiedzieć
Rekuperacja dla początkujących, czyli co warto o niej wiedzieć
Domy jednorodzinne, jak wszystkie budynki, wymagają wentylacji i rozumie to coraz większa grupa inwestorów. Przybywa też inwestorów otwartych na nowe technologie, które zapewniają komfort i energooszczędność w domu, a coraz większa grupa jest świadoma zagrożeń związanych z zanieczyszczeniami powietrza i poszukuje rozwiązań, które zabezpieczą przed nimi ich domy. Wszyscy ci inwestorzy powinni zwrócić uwagę na centrale rekuperacyjne.
Zobacz także
Balex Metal THERMANO DECK na dachy płaskie
Dachy płaskie wróciły do łask, stąd obecnie nierzadko widzimy, jak zwieńczają nowoczesne projekty architektoniczne. Tyle, że współczesne stropodachy, w odróżnieniu od tych sprzed lat, posiadają kilka warstw,...
Dachy płaskie wróciły do łask, stąd obecnie nierzadko widzimy, jak zwieńczają nowoczesne projekty architektoniczne. Tyle, że współczesne stropodachy, w odróżnieniu od tych sprzed lat, posiadają kilka warstw, z których każda ma określoną funkcję, a jeśli nawet ich nie mają, to istnieją dzisiaj materiały takie jak THERMANO ROOF czy nowość w ofercie – THERMANO DECK – które zadbają o właściwą izolację termiczną i nie tylko.
OKPOL Sp.z o.o. Zdalnie sterowane okna dachowe OKPOL IQ
W dzisiejszych czasach, technologia nieustannie ewoluuje, wprowadzając nowe możliwości do naszych domów, które zapewniają zarówno komfort, jak i oszczędność energii. W tym kontekście okna dachowe OKPOL...
W dzisiejszych czasach, technologia nieustannie ewoluuje, wprowadzając nowe możliwości do naszych domów, które zapewniają zarówno komfort, jak i oszczędność energii. W tym kontekście okna dachowe OKPOL IQ stają się strzałem w dziesiątkę w dziedzinie inteligentnych rozwiązań, łącząc w sobie zaawansowaną technologię zdalnego sterowania, energooszczędność oraz elegancki design.
Bauder Polska BauderGREEN – dach retencyjny
Ciągły rozwój miast wymusza zmianę podejścia do gospodarki wodami opadowymi. Na terenach zurbanizowanych, także z uwagi na zmiany klimatu, musimy się mierzyć z obfitymi opadami i pojawiającymi się nagle...
Ciągły rozwój miast wymusza zmianę podejścia do gospodarki wodami opadowymi. Na terenach zurbanizowanych, także z uwagi na zmiany klimatu, musimy się mierzyć z obfitymi opadami i pojawiającymi się nagle dużymi masami wody. Kolejne wyzwania to fale upałów i coraz częściej występujące susze. Z jednej strony należy więc sprawnie odprowadzać wodę z powierzchni nieprzepuszczalnych, takich jak chodniki, ulice czy dachy, z drugiej zaś zapewnić odpowiednią ilość wody do podlewania terenów zielonych oraz...
Centrala rekuperacyjna to odmiana centrali wentylacyjnej. Taka centrala to system urządzeń odpowiadających za wentylację mechaniczną wywiewno-nawiewną. Ten typ wentylacji można opisać jako wymianę powietrza z pomieszczeń z zastosowaniem wentylatorów. Usuwane jest powietrze o nadmiernej zawartości dwutlenku węgla i pary wodnej (pochodzącego z oddychania, procesów życiowych i codziennych aktywności), a nawiewane jest powietrze świeże (z odpowiednią zawartością tlenu), wolne od kurzu i pleśni z powietrza.
Elementy centrali rekuperacyjnej
W systemie wentylacji mechanicznej w wymianie powietrza nie biorą udziału okna i kratki wywiewne z kuchni i łazienek, tylko wentylatory – nawiewny i wywiewny, umieszczone we wspólnej obudowie i uzupełnione o dodatkowe elementy. Cały ten system, zapewniający skuteczny nawiew do pomieszczeń powietrza świeżego i wywiew powietrza zużytego, nosi nazwę centrali wentylacyjnej.
W centrali rekuperacyjnej ważnym elementem jest wymiennik ciepła - specjalna konstrukcja pozwalająca na wymianę ciepła. Struga powietrza wywiewanego ma w okresie grzewczym temperaturę zbliżoną do temperatury w pomieszczeniu – dzięki wymiennikowi ciepło z tego strumienia nie jest wywiewane na zewnątrz i tracone. Jest przenoszone (bez dodatkowych nakładów) do strumienia powietrza napływającego, o temperaturze zbliżonej do temperatury panującej na zewnątrz. Dzięki odzyskowi ciepła ogrzewa się, więc w samym pomieszczeniu potrzeba mniej energii na jego podgrzanie.
Ważnymi elementami centrali są – obok wentylatorów i wymiennika – filtry, usuwające z powietrza kurz, pył i pleśń, by-pass (obejście letnie, wyłączające wymianę ciepła na lato), nagrzewnica wstępna (stosowana zimą do podgrzewania bardzo zimnego powietrza, by nie doszło do zamarznięcia wymiennika) oraz elementy sterowania i automatyki.
Po pierwsze, wentylacja
Choć wymiana ciepła w centrali pozwala uzyskać oszczędności związane z mniejszym zużyciem energii na ogrzewanie, zadaniem wentylacji rekuperacyjnej (popularnie zwanej rekuperatorem) nie jest ogrzewanie. Chodzi o już wspomnianą wymianę powietrza w pomieszczeniach – wentylator wywiewny umożliwia usunięcie powietrza zużytego, w którym jest wysokie stężenie dwutlenku węgla i pary wodnej, natomiast wentylator nawiewny zapewnia napływ powietrza świeżego (z zewnątrz). Ważne jest, aby powietrze zostało oczyszczone na filtrach będących na wyposażeniu centrali wentylacyjnej. Inaczej do domu napłyną wszystkie zanieczyszczenia z zewnątrz, w tym składniki smogu.
Po drugie, czyste powietrze w domu
Ważnym elementem centrali są filtry, które decydują o tym, jakiej jakości powietrze zostanie doprowadzone do pomieszczeń. Jeszcze do niedawna rekuperatory standardowo wyposażało się w filtry wstępne o klasie (według dawnej klasyfikacji) G4 lub M5. Natomiast filtry dokładne (F7, rzadziej F9) traktowano jako wyposażenie opcjonalne, podnoszące cenę centrali.
Dopiero niedawno zaczęło mówić się o tym, że powietrze napływające z zewnątrz jest zanieczyszczone i powoduje znaczne pogorszenie jakości powietrza w naszych domach. Z badań firmy SFM Filtry Łuczak, przeprowadzonych w 2018 r. na terenie całej Polski, wynika, że zanieczyszczenie powietrza (pyłem PM2,5 i pyłem PM10) w niemal co czwartym badanym obiekcie było większe niż powietrza zewnętrznego. Problem występuje szczególnie w sezonie grzewczym - w połowie badanych obiektów zanieczyszczenia były wówczas kilku- kilkunastokrotnie wyższe wewnątrz pomieszczenia niż na zewnątrz (średnio 17,7 μg/m3 w porównaniu do wartości zalecanej przez WHO – 10 μg/m3). Rosnąca świadomość szkodliwości smogu sprawiła, że producenci zaczęli wprowadzać do swojej oferty tzw. filtry antysmogowe, np. filtr F7 daje możliwość zatrzymania ponad 90% pyłu zawieszonego o wielkości 1–10 μm (w tym najgroźniejszych pyłów PM2,5). Można je zastosować w nowych instalacjach, ale też zamontować w istniejących. Pod względem budowy filtr antysmogowy wyróżnia się powierzchnią filtracyjną (ponad 4,5 m2) kilkukrotnie większą niż w przypadku typowych filtrów stosowanych w centrali wentylacyjnej.
Niedawno zmieniła się klasyfikacja filtrów i już niedługo na rynku nie będzie filtrów o dotychczasowych oznaczeniach G4 czy F7. Zastąpią je filtry o takim np. opisie: ePM2,575%. To oznacza, że filtr ma skuteczność usuwania cząstek PM2,5 na poziomie 75%.
Po trzecie, oszczędność energii
Jak podają producenci, dzięki stosowaniu wentylacji z rekuperacją na ogrzewaniu można oszczędzić do 40–50%, w porównaniu do budynku z wentylacją grawitacyjną. Jednocześnie centrala rekuperacyjna pobiera prąd do napędu wentylatorów. Dlatego warto zwrócić uwagę na jej elementy wpływające na zmniejszenie zużycia prądu, a z kolei zwiększające skuteczność wykorzystania ciepła.
Za wymianę ciepła odpowiada wymiennik ciepła. Jest on skonstruowany tak, aby strumienie powietrza się nie mieszały – powietrze wywiewane oddaje więc ciepło do powietrza nawiewanego, ale go nie zanieczyszcza. O skuteczności odzysku ciepła mówi sprawność wymiennika, która zależy od jego rodzaju i konstrukcji. W centralach domowych można spotkać wymienniki przeciwprądowe i obrotowe (regeneratory odzyskujące tzw. energię utajoną z wilgoci zawartej w powietrzu wywiewanym). Niegdyś popularne w centralach domowych wymienniki krzyżowe są stosowane coraz rzadziej ze względu na małą sprawność. Najwyższą sprawność osiąga wymiennik przeciwprądowy (do 95%, średnio 84%).
Należy też zwrócić uwagę, że sprawność wymiennika nie jest tym samym, co sprawność całej centrali.
Na sprawność całego systemu mają wpływ przede wszystkim:
- silniki wentylatorów - na najmniejsze zużycie prądu pozwalają silniki EC (elektronicznie komutowane) z regulacją falownikiem;
- powierzchnia wymiany ciepła (czyli "aktywna" powierzchnia wymiennika) - im większa, tym wyższy odzysk ciepła;
- izolacja termiczna obudowy (np. polipropylen spieniony EPP) - dodatkowo wycisza centralę;
- praca nagrzewnicy - powinna ona włączać się na krótko w niskiej temperaturze, tylko aby zapobiec zamarzaniu wymiennika.
Po czwarte, wygoda
Pracą instalacji wentylacyjnej można sterować np. ze sterownika naściennego albo nawet z odpowiedniej aplikacji (komputerowej czy mobilnej). Aplikacja mobilna pozwala np. wyłączyć centralę, gdy nikogo nie ma w domu i uruchomić ją zdalnie np. godzinę przed planowanym powrotem - dzięki temu przychodzi się do domu, w którym jest świeże powietrze.
Przemyślane rozwiązania
Na centralę rekuperacyjną najlepiej zdecydować się na etapie projektu domu. Wówczas można najkorzystniej zaprojektować sieć kanałów rozprowadzających powietrze świeże i odbierających powietrze zużyte. Co równie ważne, zastosowanie rekuperacji zmienia konstrukcję i wyposażenie domu: nie trzeba murować przewodu wentylacji grawitacyjnej (tzw. komina), montować wentylacyjnych kształtek dachowych czy wybierać okien i drzwi balkonowych z systemami wentylacyjnymi (mikrowentylacja, nawiewniki). Dzięki odzyskowi ciepła w centrali zmniejsza się zapotrzebowanie domu na ciepło, możliwy jest więc dobór źródła ciepła (np. kotła) o mniejszej mocy. Dobrze wykonany projekt jest dostosowany do konkretnego domu, a właściwy dobór urządzeń (centrali, kanałów, elementów nawiewnych i wywiewnych) zapewni właściwą – wydajną i cichą – pracę całego systemu.
Bardzo ważne jest też prawidłowe wykonanie całego systemu – kluczowy staje się więc wybór rzetelnego dostawcy i wykonawcy. Instalacja kanałów następuje przed pracami wykończeniowymi (tynkowanie, zabudowa ścian i sufitów, malowanie), a sam montaż centrali - po ich zakończeniu. Instalator po montażu centrali powinien wyregulować cały system. Potrafi to zająć nawet kilka godzin, ale jest niezbędne dla prawidłowego działania całości. Jeśli wybierając dostawcę, chcemy skorzystać z rekomendacji, warto, aby było to polecenie od użytkowników, którzy korzystają z działającej rekuperacji co najmniej od roku.
Instalacja rekuperacyjna wymaga odpowiedniej eksploatacji. Konieczna jest regularna wymiana filtrów oraz przegląd serwisowy raz do roku - warto upewnić się, czy producent nie stawia także innych warunków gwarancji. Należy także utrzymywać w czystości nawiewniki i wywiewniki (wystarczy ich regularne przecieranie suchą ściereczką) oraz co kilka lat zlecić kontrolę czystości przewodów wentylacyjnych.