Wszystko, co powinieneś wiedzieć na temat centralnego ogrzewania
Fot. EcoComfort
Centralne ogrzewanie jest obecnie najpopularniejszym sposobem zapewniania ciepła w budynkach mieszkalnych. Nazwę zaczerpnięto od jego sposobu działania – ciepło wytwarzane jest w jednym miejscu, a dopiero potem transportowane do kaloryferów rozmieszczonych w całym mieszkaniu.
Koszty związane z instalacją centralnego ogrzewania są znaczące, jednak wysokiej jakości piec i nowoczesne kaloryfery zazwyczaj są warte swojej ceny. Warto pamiętać, że od tych elementów zależą późniejsze wydatki na eksploatację budynku. Obecnie najpopularniejsze jest ogrzewanie domów za pomocą: prądu, paliw stałych oraz solarne. Coraz częściej odchodzi się także od tradycyjnych kaloryferów na rzecz ogrzewania podłogowego. Wydatki eksploatacyjne można zminimalizować, jednak jest to związane z dodatkowymi kosztami inwestycyjnymi. Mowa tu o odpowiednim ociepleniu budynku, oknach, a także zmianie tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej na rekuperację (więcej na temat wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła przeczytasz tutaj). Wszystkie te czynniki znacznie zmniejszą straty ciepła zimą.
Rodzaje kotłów grzewczych do centralnego ogrzewania
Instalację centralnego ogrzewania zawsze rozpoczyna wybór odpowiedniego kotła. W tym przypadku na decyzję wpływa przede wszystkim jego cena, która nie powinna być najważniejszym kryterium.
Kotły elektryczne
Są to zazwyczaj niewielkie gabarytowo, wiszące kotły, jedno- lub dwufunkcyjne. Regulowane manualnie, albo automatycznie, w zależności od modelu. Kotły te do zasilania potrzebują prądu trójfazowego.
Kotły wielopaliwowe
Ich komora posiada dwa otwory – jeden na paliwa stałe, drugi na paliwa płynne. Minusem tego typu kotłów jest fakt, iż w przypadku używania paliw stałych, palnik znajdujący się w drugim otworze musi zostać zdemontowany. Dlatego łatwiejszym rozwiązaniem są kotły wielofunkcyjne dwukomorowe, wówczas różne rodzaje paliw są spalane w innych komorach. Nie ma już potrzeby demontażu palnika. Poza tym kocioł przełączany jest automatycznie – gdy paliwo stałe się dopala, włączane jest paliwo płynne.
Kotły gazowe
Wśród kotłów gazowych możemy wyróżnić modele wiszące oraz stojące. Jedno- lub dwufunkcyjne. Z komorą spalania otwartą i zamkniętą. Tradycyjne albo kondensacyjne.
Kotły pulsacyjne
To innowacyjne rozwiązanie na polskim rynku. Oszczędności związane z jego eksploatacją oscylują w granicach 40% w porównaniu do tradycyjnych kotłów. Warto zaznaczyć, że jest to jeden z najdroższych na rynku kotłów.
Kotły kondensacyjne
Wyglądem nie różnią się od tradycyjnych modeli. Występują najczęściej w wersji wiszącej. Ich sprawność jest około 15% większa w porównaniu do standardowych kotłów. Dzieje się tak za sprawą innowacyjnej konstrukcji, odzyskującej ciepło zawarte w spalinach, które w przypadku tradycyjnych kotłów – wypuszczane jest przez komin.
Kotły stojące i wiszące
Mogłoby się wydawać, że nie ma większego znaczenia czy kocioł jest wiszący czy stojący, jednak coraz większa liczba inwestorów decyduje się na wiszące modele. Okazuje się, że są mniejsze i tańsze. Zazwyczaj posiadają w zestawie wszystkie niezbędne elementy, które do kotłów stojących trzeba dokupić. Ponadto kotły wiszące wyposażono w palniki o płynnej regulacji mocy, dzięki którym mogą błyskawicznie dopasować swoją pracę do potrzeb cieplnych mieszkańców.
Kotły stojące natomiast, są bardzo trwałe. Modele z żeliwnymi wymiennikami mogą pracować bezawaryjnie nawet 25 lat.
Kotły z zamkniętą komorą spalania
Powietrze potrzebne do spalania zasysane jest z zewnątrz, a nie z pomieszczenia, w którym zostały zamontowane. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie potrzebują oddzielnego pomieszczenia do ich umieszczenia. Z powodzeniem można je zainstalować w łazience, kuchni czy w przedpokoju. Kotły tego typu posiadają wmontowany wentylator, wymuszający przepływ spalin. Nie ma potrzeby podłączania kotła do komina, wystarczy krótki przewód, odprowadzający spaliny na zewnątrz przez dach lub ścianę.
Kotły z zamkniętą komorą spalania produkowane są głównie jako kotły wiszące.
Kotły jedno- i dwufunkcyjne
Jak sama nazwa wskazuje, kotły jednofunkcyjne mają jedno zadanie – podgrzewać wodę centralnemu ogrzewaniu. Piece te występują w wersji stojącej i wiszącej.
Kotły dwufunkcyjne są zazwyczaj wiszące. Ogrzewają budynek i wodę. Największą wadą tego rozwiązania jest ograniczona ilość ciepłej wody.
Istnieje jednak możliwość zniwelowania tego problemu. Podczas wyboru kotła dwufunkcyjnego należy wybrać ten z wbudowanym zasobnikiem c.w.u. Wówczas po odkręceniu ciepłej wody, początkowo pochodzi ona z zasobnika, a po jego opróżnieniu piec zaczyna podgrzewać wodę w systemie przepływowym.
Kotły dwufunkcyjne polecane są szczególnie, gdy w domu znajduje się jedna łazienka, wyposażona w prysznic, a sam piec znajduje się niedaleko kuchni i łazienki, by odległość między kotłem a punktem poboru nie była większa niż 5 metrów. Jeśli warunki te nie mogą zostać spełnione, wówczas warto zdecydować się na kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem.
Kotły na paliwa stałe
Kotły na paliwa stałe często są wykorzystywane w niewłaściwy sposób. Wielu ludzi spala w nich wszystko, co palne, jednak warto wiedzieć, że są one przeznaczone na konkretny rodzaj paliwa i tylko podczas jego spalania uzyskują właściwe parametry. Palenie w piecu „byle czym”, zmniejsza jego sprawność o kilkanaście procent, zwiększając emisję szkodliwych spalin do atmosfery.
Kotły na pellet
Jest to innowacyjne rozwiązanie na rodzimym rynku. Kotły na pellet są zautomatyzowane, dzięki czemu same pobierają opał. Zbiornik, w którym zostanie on umieszczony może znajdować się tuż obok kotła, ale także 50 metrów dalej. Takie rozwiązanie jest wygodne dla osób, które nie chcą zbyt często odwiedzać kotłowni.
Pellet jest produkowanym z drzewnych, sprasowanych odpadów, granulatem.
Kotły na węgiel kamienny i koks
W tym przypadku wyróżnić należy kotły ze spalaniem górnym i dolnym. Te pierwsze zazwyczaj nie posiadają żadnej regulacji, a ich sprawność jest niska, poza tym są stosunkowo niedrogie. Kotły ze spalaniem dolnym posiadają automatycznie regulowaną moc, a paliwo należy dokładać maksymalnie dwa razy w ciągu doby.
Kotły na drewno
Kotły używane do spalania drewna są zautomatyzowane, jednak ich wydajność oscyluje w granicach 20-100% mocy nominalnej. Jedno załadowanie pieca wystarcza nawet na 12 godzin średniej wydajności pracy. Kotły na drewno posiadające rozbudowaną komorę spalania ładowane są raz na dobę.
Kotły do spalania miału
Nowocześniejsze piece wyposażone w wentylator nadmuchowy posiadają sprawność na poziomie 85%, a czas ich pracy, przy jednorazowym załadowaniu, to nawet 30 godzin.
Kotły na groszek węglowy
Do spalania groszku węglowego najlepiej sprawdzają się kotły wyposażone w palnik retortowy. W zasobniku umieszczonym obok kotła znajduje się paliwo, które zostaje przetransportowane za pomocą podajnika prosto do pieca. Kocioł na groszek węglowy wyposażono w elektroniczny regulator, kontrolujący pracę podajnika, pompy obiegowej i dmuchawy.
W jaki sposób regulować pracę kotła?
Wiele kotłów w standardowym wyposażeniu posiada regulację pokojową, która daje możliwość zachowania w pomieszczeniach optymalnej temperatury, zaprogramowanej przez mieszkańców na termostacie umieszczonym w pokoju. Niektóre regulatory posiadają opcję programowania temperatury z wyprzedzeniem.
Dodatkową regulacją kotła może stanowić niestandardowa automatyka. Nie jest ona niezbędna, jednak połączona z termostatem pokojowym umożliwia bardziej precyzyjną regulację grzewczą i zmniejsza koszty eksploatacji centralnego ogrzewania.
Dostępne sposoby ogrzewania pomieszczeń współpracujące z centralnym ogrzewaniem
Przed instalacją centralnego ogrzewania inwestor staje przed wyborem – tradycyjne grzejniki ścienne czy ogrzewanie podłogowe? Decyzja ta powinna zostać podjęta we wczesnym etapie i bardzo dobrze przemyślana, ponieważ o ile piec można wymienić w niemal każdej chwili (co oczywiście jest kosztowne, ale wykonalne), o tyle zmiana sposobu ogrzewania wiąże się z koniecznością wyremontowania całego budynku, a co za tym idzie – ze zdecydowanie większymi kosztami.
Coraz częściej inwestorzy decydują się na ogrzewanie mieszane – w części pomieszczeń umieszczają kaloryfery, a w części ogrzewanie podłogowe.
Kaloryfery współpracują ze wszystkimi rodzajami pieców. Nie są polecane jedynie w przypadku zastosowania pompy ciepła, ponieważ dostosowane są do temperatury zasilania wynoszącej 60 - 75 st. C. Pompa ciepła jest mniej wydajna, gdy musi współpracować z kaloryferami, dlatego przy jej zastosowaniu, inwestor powinien wybrać ogrzewanie płaszczyznowe – ścienne, sufitowe lub podłogowe. Wówczas temperatura zasilania jest nie większa niż 40 st. C.
Ogrzewanie podłogowe również nie jest idealne – nie można zasilać go bezpośrednio z pieca węglowego. Przez względy zdrowotne, temperatura podłogi nie może być zbyt wysoka. Zastosowanie układu mieszającego zmniejszy temperaturę wody do odpowiedniej wartości. Kaloryfery wykorzystane w centralnym ogrzewaniu rzucają się w oczy i stanową element aranżacji wnętrz. Niektórzy inwestorzy starają się je ukryć, inni wybierają ozdobne modele, wręcz je eksponując.
Ogrzewanie podłogowe pozostaje ukryte, dlatego też nie ma wpływu na wystrój wnętrza. Większej uwagi wymaga wówczas pokrycie podłogowe, ponieważ musi dobrze przewodzić ciepło. Nie może ono ograniczać ruchu ciepła. Dlatego wręcz zabronione jest korzystanie z grubych wykładzin i dywanów, a także zastawianie pomieszczeń dużymi meblami bez nóżek. Zakłócona przepustowość ciepła może doprowadzić do permanentnego niedogrzewania pomieszczeń.
Inwestor powinien pamiętać, że ogrzewanie płaszczyznowe to nie tylko podłoga, ale także ściany i sufit, dlatego jeśli właściciel uwielbia grube, puchate dywany, nie musi z nich rezygnować. Zamiast „podłogówki” może zdecydować się na umieszczenie instalacji w ścianach lub w suficie. Jednak poważnym ograniczeniem mogą okazać się wielkogabarytowe meble, zasłaniające niemal całą ścianę. Wówczas podobnie, jak w przypadku zastawionej podłogi – przepływ ciepła zostaje mocno ograniczony, co poskutkuje niedogrzanym pomieszczeniem.
Wybór paliwa do centralnego ogrzewania
Pod względem ceny paliw wybór wydaje się banalny – drewno i węgiel. Jednak inwestorzy posiadają coraz mniej czasu, niewiele go spędzają w domu, dlatego coraz większe znaczenie ma automatyczna praca kotłów. Nie da się ukryć, że znaczenie mają również koszty związane z zakupem i instalacją centralnego ogrzewania. Uwzględniając wszystkie te czynniki najbardziej opłacalny okazuje się gaz ziemny.
Jednak nie wszyscy mają do niego dostęp. Wielokrotnie inwestorzy posiadający domy oddalone od sieci gazowej spotykają się z odmową ze strony dystrybutora, dla którego budowane nowej linii dla jednego domostwa jest zwyczajnie nieopłacalne.
Ceny paliw na pewno z czasem będą rosły, dlatego trudno wybrać najbardziej optymalne rozwiązanie, które będzie opłacalne za kilka czy nawet kilkanaście lat. Dlatego inwestorzy coraz częściej decydują się na korzystanie ze źródeł odnawialnych.
Część inwestorów wybiera ekogroszek lub pellety. Problem związany z tego rodzaju paliwami wynika z ich niskiej jakości. Bardzo trudno jest zdobyć pełnowartościowe produkty, a te nie najlepszej jakości będą sprawiały problemy z ich dozowaniem, będą mniej wydajne i bardziej „brudzące”. W ten sposób można doprowadzić nawet do uszkodzenia kotła.
Pompy ciepła czerpią energię z gruntu, nadają się do podgrzewania wody i ogrzewania domu. Największą wadą jest ich cena. Zwraca się ona w postaci oszczędności związanych z eksploatacją pompy ciepła, w przeciągu kilku lat, dlatego też, pomimo wysokiej ceny zakupu i montażu jest to bardzo korzystne rozwiązanie.
Sposoby na obniżenie rachunków za centralne ogrzewanie
Ogrzewanie elektryczne z całą pewnością nie należy do najtańszych rozwiązań, jednak jest najbardziej niezawodne i wygodne. Kaloryfery nie wymagają skomplikowanych instalacji, a temperaturę ustawia się w bardzo łatwy sposób. Ogrzewanie elektryczne nie wymaga posiadania kotłowni i regularnego dokładania opału do pieca. Niestety, ten rodzaj ogrzewania jest bardzo drogi w eksploatacji. Najbardziej na oszczędności związane z eksploatowaniem centralnego ogrzewania przekłada się dobra izolacja termiczna budynku. Odpowiednio ocieplony dom, wysokiej jakości okna i zamontowanie systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, przełożą się na znaczne obniżenie rachunków.
Podsumowanie
Centralne ogrzewanie jest obecne w niemal każdym domu. Dla niektórych wiąże się ze zwiększeniem wydatków w okresie jesienno-zimowym, dla innych z wygodą i sporymi oszczędnościami. Jedno jest pewne – to właśnie centralnemu ogrzewaniu większość z nas zawdzięcza gorące kaloryfery w czasie największych mrozów.